Sinds de introductie van de pil (later andere hormonale contraceptiva) zijn heel veel studies gepubliceerd over de bijwerkingen en risico’s van deze middelen, maar bijzonder weinig over de terugkeer van de vruchtbaarheid na het stoppen van dit middelengebruik.

Cyclusstudie

De enige ons bekende studie is een studie uit 2002[1] waarin het cyclusgebeuren van nieuwe Sensiplan-gebruikers na het stoppen van hormonale contraceptie vergeleken werd met die van vergelijkbare vrouwen die geen hormonale contraceptie hadden gebruikt.

51% van de pilgebruikers zullen na het stoppen van de pil wellicht probleem­loos binnen de eerste maanden reeds zwanger worden. De artsen worden echter geconfronteerd met de 49% die min of meer ernstige cyclusstoringen hebben.

De cycluslengte is in de post-pilgroep  tot de 9^e cyclus signifikant langer dan de controlegroep, waarbij de folliculaire fase in de eerste cyclus mediaan 4 dagen langer is en pas in het tweede jaar gelijk loopt met niet pilgebruikers.

Tot in de 7^e cyclus is er een signifikant vaker optreden van verkorte luteale fase evenals van anovulatoire cycli. Een verkorte luteale fase treedt gemiddeld de eerste 10 maanden na pilgebruik op in 21,8% (+/- 1,5) van de cycli, zonder pil in 13,7% (+/-1,17) van de cycli. Dit betekent een derde meer luteaal verkorte fases en is betekenisvol. Anovulatoire cycli 4 tot 7 maal frequenter dan in de normale situatie (17,7% vs 3,7% 19-24-jaar; 13,3% vs 1,8% 25-30 jaar).

Fertiliteitsbehandeling

Voor de fertiliteitsarts betekent dit dat de patiënte die na gebruik van hormonale anticonceptie niet meteen zwanger wordt (en dus tot de 49% vrouwen met afwijkende cycli hoort), haar normale wachttijd pas start na 9 cycli. Intussen kan ze zeker Sensiplan leren, maar pas vanaf het ogenblik dat haar cycli ‘normaal’ zijn, is het zinvol om de 12 maanden coïtus in het fertiele venster te starten. Indien in die tijdspanne geen zwangerschap optreedt, is volledig voldaan aan het EBM criterium dat verdere ART-behandeling toelaat. Pas dan ook kan men spreken van pathologische cycli, indien deze monofasisch zouden zijn of met een verkorte luteale fase. Vóór die 9 cycli mogen deze afwijkingen als ‘normaal gevolg van hormonale contraceptie’ beschouwd worden. Dan behoeven ze ook geen kunstmatige stimulatie of behandeling.

[1] Gnoth et al (2002) Gynecol Endocrinol 16, 307-317
Raith-Paula et al (2008) Natürliche Familienplanung heute. Springer Verlag

Simulatiestudie van Stanford et al: een beta-distributie van vruchtbaarheid vertrekkende van een miljoen koppels met behandelingseffecten, gebaseerd op gepubliceerde literatuur:

“Conservative treatments or simply consistent well-timed intercourse in the fertile window, will result in cumulative pregnancies equivalent to early IVF, over a follow-up period of 1-3 years.” [1]

Wanneer snel met IVF-behandeling wordt gestart is de kans op een zwangerschap het hoogste, maar wanneer voldoende lang gewacht wordt en het koppel regelmatig coïtus heeft, blijken de resultaten uiteindelijk gelijk te lopen.

Behandeling met kennis van het fertiele venster (met Sensiplan) leidt uiteindelijk tot eenzelfde resultaat als ART.

[1] Stanford et al (2010) Fertility and Sterility 93, 2175-2180

In 2011 werd onder meer door onderzoekers van de Leuvense universiteit een onderzoek gedaan naar de patiëntgerichtheid van de gynaecologen i.v.m. vruchtbaarheidsbehandelingen.

“However, patients also attach considerable value to patient-centredness of care, and physicians significantly undervalue the importance of this to patients. It is essential to take into account the preferences of the most important stakeholder in health care: the patient.” [1]

Sensiplan vertrekt principieel vanuit de patient centredness door het koppel via de dialoog medewerkers te maken van een therapeutisch proces, dat moet leiden tot de ‘baby take home’. Dit proces wordt doorheen de ganse duurtijd van de behandeling door het patiëntenpaar zelf aangestuurd. Hier wordt de patiënt een mondige medewerker. Dit belangrijk psychisch aspect wordt door de meeste artsen onderschat, omdat ze zich op het louter technische vlak bewegen. Introductie van Sensiplan in de fertiliteitsbehandeling kan ook de compliance van de patiënt verbeteren, waardoor dan weer de behandelingen beter kunnen aanslaan.

Uiteindelijk verkiezen koppels veruit zelf een kind te kunnen verwekken in huis binnen hun eigen intimiteit, dan via invasieve technieken, waar ze zich vaak herleid voelen tot een behandelobject.

[1] Empel, Dancet et al (2011): Hum Reprod doc:10.1093/humrep/deq389