Assael (2006)
Leon A. Assael
The Pill Culture, the Pill Society
Journal of Oral and Maxillofacial Surgery Volume 64/9: 1331-1466 (September 2006)
Leon Assael beschrijft hoe hij tijdens zijn opleiding in Boston in 1972 van zijn prof farmacologie leerde dat de mens zich wellicht het meest onderscheidde van de dieren, doordat hij verlangde om medicijnen in te nemen. Hierbij citeerde hij de 19e-eeuwse Canadese farmacoloog William Osler. Hij stelde meteen ook dat de kennis van pathologie, fysiologie en biochemie eens zou aantonen dat alle ziektes inderdaad een moleculaire basis hebben. Parallel met deze vaststelling ontwikkelde hij de gedachtegang dat maatschappelijke kwalen gaande van verkrachting, atherosclerose, kleptomanie tot onverdraagzaamheid en vraatzucht misschien ook wel een moleculaire verklaring zouden kunnen hebben. De oplossing zou dan in een pil liggen. Uiteraard begonnen de aanwezige toekomstige leiders van de farma-industrie ijverig te pennen.
En inderdaad begon de literatuur, film- en muziekcultuur in de jaren 70 actief het verlangen te voeden naar slaappillen, peppillen, pillen om zich goed, relaxed te voelen, om gewicht te verliezen om niet zwanger te worden, om makkelijk te ademen, enz. Pillen werden steeds meer het vehikel om al dan niet gewilde maatschappelijke veranderingen teweeg te brengen.
En hier neemt Leon Assael het voorbeeld van de contraceptiepil, “de pil” dus. De pil heeft volgens hem de bevolking van Europa en Noord-Amerika fundamenteel gewijzigd. Grote veranderingen in de werkkracht, het seksueel gedrag en ziektebeelden hebben de bevolking getekend. Het geboortecijfer is in het geïndustrialiseerde Westen dramatisch gedaald. Seksueel overdraagbare aandoeningen schoten de lucht in. Kinderloze tweeverdieners kwamen op als maatschappelijk fenomeen. Zelfs de keuze voor fastfood ontstond voor een deel omwille van “de pil”. Voor het eerste werd het voorschrift van een medicament een sleutelelement dat botste met de doelstellingen van religie en regering. De pilmaatschappij ontstond.
Publiciteit voor medicatie zonder voorschrift begon in de jaren 70. Het publiek leerde vóór de artsen welke de nieuwste producten waren, terwijl de verkopers medicatie voorstelden als enige effectieve oplossing voor elk probleem. En zo werden niet alleen alle ziektes maar zelfs het hele leven moleculair.
Een verouderende bevolking en de nood voor zelfmedicatie worden nog aangezwengeld door marketingexperts, die de afwezigheid van symptomen combineren met vrees voor ziekte. En om aan controle te ontkomen worden pillen al snel “voedingssupplementen” genoemd. Hun interactie met medicamenten op voorschrift wordt vaak niet vernoemd met alle risico’s vandien.
Assael eindigt met de vraag wat er nu gebeurt: stuwt onze maatschappij de pilcultuur voort? Of is de pil het vehikel geworden dat onze maatschappij drijft?